Avrupa Konseyine İlişkin Özet Bilgi

1949 yılında kurulmuş olan Avrupa Konseyi 47 üyesiyle, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü temel değerleri üzerinde, savunma konuları dışındaki her alanda Avrupa’da en geniş coğrafyaya uzanan önemli bir uluslararası örgüttür. Türkiye, Avrupa Konseyi’ni bu geniş yelpaze içinde insan hakları ve hukukun üstünlüğü konularında Avrupa’da başat bir konumda görmekte, kuruluşun Avrupa mimarisinde gereken yeri almasına önemle destek vermektedir.
Avrupa Konseyi’nin üç temel organından, karar alma mekanizmasını oluşturan Bakanlar Komitesi’nin Dönem Başkanlığı, Kasım 2010-Mayıs 2011 döneminde ülkemiz tarafından deruhte edilmiştir.
Danışma organı statüsüne sahip Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinde (AKPM) ise ülkemiz 18 asil, 18 yedek üyemizden oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi AKPM Türk Heyeti tarafından temsil edilmektedir. Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu, 25 Ocak 2010 - 23 Ocak 2012 tarihleri arasında iki yıl süreyle AKPM Başkanlığını yürütmüştür.
Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin kuruluşa üyelik yükümlülüklerinin izlenmesi, farklı kanatlardaki denetim mekanizmaları ile Sözleşme ve Protokoller kapsamındaki uzman komiteleri tarafından yürütülmektedir. Bu çerçevede Avrupa Konseyinde denetim;

• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Ek Protokolleri çerçevesinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi,
• Hükümetler kanadını oluşturan Bakanlar Komitesi,
• Parlamenter kanadı oluşturan AKPM’de Denetim Komisyonu,
• Yerel yönetimlerin faaliyet gösterdiği YBYK,
• Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri,
• Avrupa İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi’nin uygulanmasının denetlenmesi çerçevesinde Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi (AİÖK),
• Avrupa Irkçılık ve Hoşgörüsüzlükle Mücadele Komisyonu (ECRI)

tarafından gerçekleştirilmektedir.
Ülkemiz, AK organları ve denetim mekanizmalarıyla yakın bir işbirliği ilişkisi içerisinde AK’ye aktif ve etkin katkılarda bulunmaktadır.
 

Türkiye-Avrupa Konseyi İlişkilerinde Son Dönem Gelişmelerine Dair Kısa Bilgiler

Avrupa mimarisi içinde Avrupa Konseyi’ne verdiğimiz önem doğrultusunda ülkemizin Avrupa Konseyi’yle ilişkileri bilhassa son beş yıl içinde en ileri noktasına ulaşmıştır.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Dönem Başkanlığı, Kasım 2010 – Mayıs 2011 döneminde ülkemiz tarafından yürütülmüştür. Dönem Başkanlığı önceliklerimiz kapsamında, Avrupa Konseyinin etkinliğini ve faaliyetlerinin görünürlüğünü arttırmayı hedefleyen reform çalışmalarına destek verilmiş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM) uzun vadede etkinliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalara ivme kazandırılmış, denetim mekanizmalarının rolü ön plana çıkartılmıştır.
Avrupa Konseyi Dönem Başkanlığımız sırasında ayrıca, Avrupa’da bir süreden beri yükselişe geçen hoşgörüsüzlük, ayrımcılık, aşırıcılık gibi olumsuz eğilimlerle mücadelede Konseyin oynayabileceği rol üzerinde durulmuş, Avrupa’nın komşu bölgelerle ilişkilerini ve katkılarını arttırmasına yönelik Avrupa Konseyinin Komşuluk Politikası ülkemizin Dönem Başkanlığı sırasında başlatılmıştır. Böylelikle, Avrupa Konseyi içindeki konumumuz güçlendirilirken, ülkemizi yakından ilgilendiren coğrafyalarda bulunan ülkeler ile çok taraflı kuruluşlar bağlamında da işbirliği sağlanması için zemin yaratılmıştır. 
Altı aylık kısa bir dönem zarfında uluslararası alanda Avrupa Konseyinin görünürlüğünün arttırılması ve konumunun güçlendirilmesine yönelik sarf ettiğimiz çabalar gerek Avrupa Konseyi, gerek üye ülkelerce takdirle karşılanmış, ülkemiz, kurucusu olduğumuz 47 üyeli Avrupa Konseyi içinde öncelikli bir konuma yerleşmiştir.
Ülkemiz, Avrupa Konseyiyle, başta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi olmak üzere, ırkçılık ve ayrımcılık, işkence, yolsuzluk, kara para aklama, kadına karşı şiddeti önleme ve daha birçok farklı alanı kapsayan alanlarda yakın işbirliği içinde çalışmakta, Avrupa Konseyinde oluşturulan Sözleşme, Protokol ve mevzuat oluşturma çalışmalarına kurucu üye olarak aktif katkıda bulunmaktadır.
Avrupa Konseyi ile ilişkilerimizdeki yoğunlukla doğru orantılı olarak son dönemde karşılıklı üst düzey ziyaretlerde önemli artış kaydedilmiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Genel Sekreter Yardımcısı ve Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Başkanının ülkemizi çeşitli vesilelerle ziyaretlerinin yanı sıra, Sayın Adalet Bakanımız, Sayın AB Bakanımız ve Sayın Anayasa Mahkemesi Başkanımızın Strazburg’u ziyaretleri ile ilişkilerimiz daha da pekiştirilmiştir.

Gayriresmi Çalışma Grubu Oluşturuldu

"Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İhlallerinin Önlenmesine İlişkin Eylem Planı" çerçevesinde atılacak adımların tespit edilerek, gerekli çalışmaların yapılması amacıyla; Avrupa Konseyi, AİHM ve Adalet Bakanlığı çalışanlarının katıldığı, uzmanlar seviyesinde, ”Gayriresmi Çalışma Grubu” oluşturulmuştur.
 

Avrupa Konseyi ve AİHM’de; Hâkim-Savcı Kökenli Hukukçu Görevlendirilmeye Başlandı

Secondment yöntemiyle halen, AİHM’de on (10) hâkim ve Avrupa Konseyi Avrupa Konseyinin diğer organlarında (2) iki hâkim olmak üzere toplam 12 Hâkim görev yapmakta; bunun yanı sıra Avrupa Konseyi Nezdindeki Türkiye Daimi Temsilciliğinde iki (2) Adalet Müşaviri görev yapmaktadır. Avrupa Konseyi ile karşılıklı olarak yürütülen çeşitli projeler kapsamında, hâkim ve savcılar, AİHM ve Konseyin çeşitli komitelerinde staj yapmaktadırlar.